Sovyet Rusya'nın Orta Asya’yı İstilası: Bolşevik İhtilalden sonra Sovyet yöneticiler genel kalkınma, hedefleri ile Orta Asya’daki özel amaçlarını belirlediler. Orta Asya (Türkistan) siyaseti iki temel hedefe yönelmişti. Birincisi bu bölgedeki kültürü ortadan kaldırmak, diğeri ise mevcut Türk kültürünün yerine Sovyet kültürü getirmekti. Bu amaca ulaşmak için Sovyet Rusya;
- İdari Sovyet Hakimiyet,
- iktisadi Sovyet Hakimiyeti,
- Kültürsüzleştirme,
- Sovyetleştirme,
- Zorunlu göç
politikalarını uygulamaya koydu.
❖ Sovyetler, idari amaçlarını gerçekleştirmek için Orta Asya'da bulunan potansiyel ve gerçek manadaki liderleri "temizleme hareketleri" ile ortadan kaldırıp, yönetim kademelerine Rus idarecileri ya da Sovyet yandaşı olan kimseleri getirdiler. İktisadi alanda yapılan çalışmalar Sovyetleri güçlendirirken Orta Asya’daki halkları fakirleştirip Sovyetlere muhtaç hale getirdi. Kültürsüzleştirme amacıyla da Türkistan kültürüne şu üç açıdan saldırdılar:
- Türkistan'ın parçalanması,
- Türkistan’da yaşayan diğer Müslümanlardan ve Türkçe, Farsça konuşan memleketlerden olduğu
kadar tarihi geçmişinden de tecrit edilmesi,
- Dini inanç ve değerlerin özellikle İslamiyet’in dejenere edilmesi ve İslami kurumların bozulması.
❖ Sovyetleştirmedeki amaç ise, kültüründen uzaklaştırılan gençleri Sovyet-Rus kültürüne çekerek Türkistan' bir Rus eyaleti haline getirmekti. Zorunlu göçün amacı homojen toplum oluşturmaktı. Bu nedenle bölgeden pek çok Türk Sibirya' ya sürülüp yerlerine Ruslar yerleştirildi. Günümüzde bölgede yaşayan haklardan kendilerini tanımlamaları istendiğinde, etnik-bölgesel kimliklerini öne çıkardıkları görülmektedir.
❖ Sonuç olarak Sovyetler, bu hedeflerinde tam olarak başarılı olamamışlardır. Bunun göstergesi günümüzde bölgedeki toplumların çoğunun Sovyetlerden ayrılarak bağımsız devletler kurmaları, kendi inanç ve kültürlerine yönelmeye başlamalarıdır.
NOT: Orta Asya’daki Türklerin 1917 ile 1931 yılları arasındaki dönemde Ruslara karşı ortaya koyduğu direniş hareketine "Basmacılık Hareketi" denmiştir. Ruslar bu deyimi; basan, haydutluk yapan anlamında dünya kamuoyuna yaymaya çalışmışlardır.
- Okuma Sayısı: Bu yazı 2130 defa okunmuştur.
