Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Dünya Barışına Katkıları


Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Dünya Barışına Katkıları: Türk Silahlı Kuvvetlerinin Barışı Destekleme Harekâtlarında Aldığı Görevler

Dünya barışının korunmasına yönelik olarak Birleşmiş Milletlerin barışı koruma faaliyetlerine Türkiye’nin katkısı, tugay seviyesindeki bir birlikle Kore Savaşı’na katıldığı 1950 yılında başlamaktadır. Türkiye, Kore’de 1950 -1953 yılları arasında dönüşümlü olarak toplam 15.000 personel görevlendirmiştir.

Kıbrıs Barış Harekâtı

Kıbrıs 1571 yılında Osmanlı Devleti tarafından fethedildi. 1877 - 1878 Osmanlı - Rus Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin zor durumda kalmasından yararlanan İngiltere, geçici olarak Kıbrıs’a el koydu. Ancak I. Dünya Savaşı sırasında İngiltere adayı tamamen işgal etti. 1960 yılına kadar İngiliz hâkimiyetinde kalan Kıbrıs bu tarihte uluslararası bir anlaşma ile Kıbrıs Devleti olarak bağımsızlığını kazandı. Bu devlet Türk - Rum ortak devletiydi. Ancak Rumlar 1963 yılında bu ortak devleti yıktılar. Bu tarihten itibaren Rumlar adadaki Türklere saldırılarda bulundu. Terör örgütü EOKA adadaki Türklere saldırarak katliamlar yaptı.

Bunun üzerine 20 Temmuz 1974 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri adaya bir harekât düzenledi. T

rk Silahlı Kuvvetlerinin harekâtı 1959 yılında Türkiye, İngiltere ve Yunanistan arasında yapılan Zürih Antlaşması’nın III. maddesine dayanıyordu. Bu anlaşma ile üç devlet Ortak Kıbrıs Devleti’nin devamlılığını garanti altına alıyordu. Türk ordusu adada düzenlediği “Barış” harekâtı ile Kıbrıs Türklerini Rum saldırılarından kurtardı. Türk ordusu, hâlen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde görev yapmaktadır.

Aşağıda Türk Silahlı Kuvvetlerinin dünya barışına katkıları gösterilmiştir.

1974/Kıbns - Uluslararası hukuktan doğan garantörlük hakkını kullanma
1992/Somali - Somali halkını iç savaşın olumsuz etkilerinden koruma
1993/Bosna - Hersek - Boşnakları Sırp ve Hırvat zulmünden koruma
1997/Arnavutluk - Arnavutluk'ta iç karışıklıkların yaşanması
1999/Kosova - Kosova'daki iç karışıklıkların silahlı çatışmaya dönüşmesi
2001/Makedonya- Makedonya'da iç karışıklıkların yaşanması
2002/Afganistan - Afganistan’da iç karışıklıkların yaşanması
2006/Lübnan - Lübnan'da iç savaş yaşanması

Somali’de Birleşmiş Milletler Harekâtı

Türk ordusu, Somali’de düşmanlıkların durdurulması ve insani yardım harekâtı için güvenli bir ortam sağlanması amacıyla “Ümit Operasyonu” adı altında gerçekleştirilen insani yardım ve barışı koruma harekâtına 02 Ocak 1993 - 22 Şubat 1994 tarihleri arasında 300 kişilik bir bölükle katılmıştır. Somali’deki barış gücünün komutanlığını belirli bir süre bir Türk korgenerali yapmıştır.

Bosna - Hersek

Bosna - Hersek’te insani yardım harekâtı için emniyetli bölgeler oluşturulması ve korunması amacıyla kurulan Birleşmiş Milletler Barış Gücü’ne katılım için Türkiye tarafından yapılan talep 22 Mart 1994’te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylanmıştır. Türk ordusu 04 Ağustos 1993 - 20 Aralık 1995 tarihleri arasında 1400 kişiden oluşan alay seviyesinde bir görev kuvveti ile Bosna - Hersek’te görev almıştır.

Bosna - Hersek’teki savaş Dayton Barış Antlaşması ile sona ermiştir. Dayton Barış Antlaşmasının uygulanması görevinin NATO’ya verilmesi üzerine Türk Barış Gücü takviye edilerek tugay seviyesine çıkarılmıştır. 2004 yılında yapılan düzenlemelerle Türk tugayı tabur seviyesine düşürülerek görevine devam etmiştir.

Arnavutluk

Arnavutluk’taki olaylar üzerine, bu ülkeye yapılacak insani yardımın güvenle dağıtılabilmesi maksadıyla; Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 28 Mart 1997 tarihinde 1101 sayılı kararı almış ve AGİT (Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı)’e yetki devre¬derek, İtalya’nın liderliğinde çok uluslu bir güç oluşturulmasını kararlaştırmıştır.

Türkiye oluşturulan çok uluslu güce; 16 Nisan - 01 Ağustos 1997 döneminde 759 kişiden oluşan bir Deniz Piyade Tabur Görev Kuvveti ve karargâhta görevli 20 subay/astsubay (toplam 779 personel) ile katılmıştır.

Afganistan

11 Eylül 2001’de ABD’de gerçekleştirilen terörist saldırılardan sonra Birleşmiş Milletler bünyesinde ABD liderliğinde oluşturulan Koalisyon Kuvvetleri Afganistan’da harekât düzenlemektedir. Bu harekâtın amacı Taliban ve El Kaide örgütleri ile mücadele etmektir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 10 Ekim 2001 tarihinde Anayasa’mızın 92. maddesi uyarınca aldığı 722 sayılı karar ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin Afganistan’da görev alması konusunda hükümete izin vermiştir. Hükümet tarafından, Türkiye Büyük Millet Meclisinin bu kararı doğrultusunda, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Afganistan’da görev almasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı çıkarılmıştır. Bu karar çerçevesinde Türk ordusu 2002 yılından bu yana Afganistan’da görev yapmaktadır.

Kaynak: 8. Sınıflar İçin Tüm Dersler Yardımcı Ders Kitabı, sayfa: 841.

- Okuma Sayısı: Bu yazı 9552 defa okunmuştur.