1923 - 1932 Dönemi Türkiye - Yunanistan İlişkileri: Lozan barışından sonra Türkiye ve Yunanistan arasındaki en önemli sorun nüfus mübadelesi hakkındaki sözleşme ve protokolü’nün uygulanmasındaki anlaşmazlıktan kaynaklandı. Sözleşmede 30 Ekim 1981’den önce İstanbul belediye sınırları içinde yerleşmiş Rumlarla Batı Trakya’da yaşayan Türkler nüfus mübadelesinin dışında tutulmuştu. Ancak Türkiye ve Yunanistan arasında “yerleşmiş” (etablı) deviminin farklı şekilde yorumlanmasından anlaşmazlık çıkmıştı. Türkiye yerleşmiş sayılacak Rumların kendi kanunlarına göre belirlenmesini savunmuş, Yunanistan ise söz konusu tarihten önce İstanbul’da bulunan bütün Rumların yerleşmiş sayılmasını ileri sürmüştü. Oysa o tarihte İstanbul’da Anadolu’dan gelen ve gerçekte İstanbullu olmayan büyük bir Rum kitlesi bırakmıştı. Yunanistan bu durumdan yararlanarak İstanbul’da daha çok Rum bırakma çabasındaydı. Bu sorun 1 Aralık 1926’da Atina’da imzalanan bir antlaşma ile siyasi bir çözüme kavuşturuldu.
Ancak iki ülke arasındaki hukuki sorunlar yeni bir savaş tehlikesi doğurabilecek boyutlara ulaşmıştı. Sonuçta Başbakan Venizelos’un Yunan dış politikasında köklü bir değişiklik anlamına gelen barışçı bir yakl
aşımı benimsemesiyle tehlike önlenmiş oldu. İki ülke arasında Haziran 1930’da Ankara’da bir antlaşma imzalandı. Buna göre yerleşme tarihleri ve doğum yerlerine bakılmaksızın İstanbul Rumları ile Batı Trakya Türkleri yerleşmiş sayıldı. Lozan dan sonra iki ülke arasında uzun süren bir anlaşmazlığa son veren bu antlaşma aynı zamanda Türkiye -Yunanistan ilişkilerinde yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Yunan Başbakanı Venizelos’un 1930 yılı içindeki Türkiye ziyaretine karşılık, ertesi yıl Türkiye Başbakanı İsmet Paşa (İnönü) da Yunanistan’ı ziyaret etti.
Kaynak: Türk İnkılâp Tarihi, Dr. Ali İhsan GENCER, Dr. Sabahattin ÖZEL, Dördüncü Basım, Der Yayıncılık, İstanbul, 1997.
- Okuma Sayısı: Bu yazı 26294 defa okunmuştur.
