19 Mayıs Öncesi Atatürk’e Yapılacak Sabotajın Ortaya Çıkması


19 Mayıs Öncesi Atatürk’e Yapılacak Sabotajın Ortaya Çıkması: Mustafa Kemal, Samsun yolculuğunun ayrıntılarını 1926 yılında Hakimiyet-i Milliye başyazarı Falih Rıfkı ile Milliyet başyazarı Mahmut Soydan'a anlatmıştır. Bu anılarda oldum olası ilgimi çeken bir ayrıntı vardır: Kemal Paşa, Galata rıhtımında kendisini bekleyen Bandırma Vapuruna binmek için Şişli'deki evinden çıkmak üzereyken eskiden yanından çalıştığı bir kurmay gelir ve felaket haberini verir:

"İngilizler ya yola çıkınıza engel olacaklar ya da vapurunuz Karadeniz'de batırılacak!" Atatürk anılarında, haberin kaynağının " kurmayın yanında çalıştığı bir damat" olduğunu söyler. Acaba kimdir Atatürk'e sukiast haberi taşıyan bu "damat?" Kimin damadıdır? Ben bu sorunun yanıtının, Arı İnan'ın "Tarihe Tanıklık Edenler" adlı kitabından öğrenmiştim. 19 Mayıs vesilesiyle bu ilginç ayrıntıyı sizlerle de paylaşmak istiyorum.

Atatürk'ün adını vermediği "damat" Sultan Vahdettin'in damadı İsmail Hakkı (Oktay) Bey’dir. Peki, nasıl olmuştur da padişahın damadı, Mustafa Kemal'i İngilizlere karşı uyarmıştır? Son Osmanlı Sadrazamı Ahmet Tevfik Paşa'nın oğlu olan İsmail Hakkı Bey, bu çok önemli bilgiyi arkadaşı Babazade Fuat Bey'in evinde aldı.



Sabotajın Ortaya Çıkması

Zengin bir tüccar olan Fuat Bey, İşgal yıllarında Beyoğlu'ndaki evinde sık sık ziyafetler veriyor, ticaret yapabilmek için bu ziyafetlere işgal subaylarını da davet ediyordu. İşte "önemli haber", 1919 Mayıs ayının başlarında ortalarında, o ziyafetlerden birinde sofraya geldi. Gece sohbetin koyulaştığı bir anda İngiliz işgal kuvvetlerinin istihbarat subayı Yüzbaşı John Godolphin Bennett, içkinin de etkisiyle şunları ağzından kaçırdı:

"Hükümet, Kemal paşa adlı genç bir generali, genel müfettiş olarak Anadolu’ya göndermeye karar vermiş. Paşa vapurla yola çıkmak üzereymiş: ama asla Samsun'a ulaşamayacak." Masadaki Türkler, birbirlerine baktılar. Bennett, bu yolculuğu en iyi bilecek durumda olan insandı; çünkü yolcuların vize talebi kendi masasında duruyordu. "Samsun'a ulaşamayacaklar" dediğine göre bir şeyler biliyor olmalıydı. Büyük olasılıkla Kemal Paşa'nın gemisi batırılacaktı. Derhal bir şeyler yapmak gerekiyordu.

İsmail Hakkı Bey, acilen saraya döndü. Gizli servis mensubu olan yardımcısı Kurmay Yüzbaşı Neşet (Çopur) Beye durumunu anlattı ve haberi Kemal Paşa'ya iletmesini istedi. M. Kemal Paşa 16 Mayıs sabahı saraydan gelen haberi alınca, bekleyip yakalanmaktansa bir an önce denize açılmayı kararlaştırdı. Bandırma’nın kaptanına mümkün olduğunca kıyıdan gitmesini söyledi. Böylece açıkta avlanmaktan kurtulacaktı. Salimen Samsun'a vardılar. Bandırma Vapurundan tam iki saat sonra bir İngiliz destroyeri de limana demirledi."Damat"tan gelen haber, belki de Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının yaşamını kurtarmıştı.

Kaynak: Cevdet Yalçın, Atamız Atatürk

- Okuma Sayısı: Bu yazı 29262 defa okunmuştur.